A Reserva

Encravada entre a província portuguesa de Trás-os-Montes e a província espanhola de Zamora [Castilla y León], a região da Braganzónia [Braganza+Amazónia] é considerada, como sempre foi pelo Poder [monárquico ou republicano] de Lisboa, uma autêntica Reserva de Índios, reconhecida por qualquer viajante esclarecido como das mais atrasadas da Europa.

Atrasada, abandonada, desprezada, quase renegada e indesejada!

E não poucas vezes espoliada do pouco que já lhe resta para além da genica, do orgulho e da dignidade dos que nela vão sendo ignorados!

Para os Senhores do Poder, a Braganzónia foi sempre um empecilho que apenas dá despesa, poucos impostos e quase nenhuns votos!

Que os interessou apenas enquanto foi preciso recrutar mancebos fortalhudos, habituados à fome e à porrada, para mandar às guerras de África!

A reserva abrange actualmente 106 tribos, agrupadas em 49 zonas de caça dispersas por uma área de 1.173 quilómetros quadrados.

Eram 34.752 os índios que ocupavam esta vasta área em 2001 [trinta por quilómetro quadrado].

Algumas dessas tribos, as da metade Norte da reserva, desde a fronteira espanhola até aos velhos trilhos que ligam Braganza [a tribo maior] à zona Leste de Vinhais [reserva irmã da Braganzónia] e à zona Oeste de Alcañices [reserva espanhola pouco menos desprezada por Madrid], foram há uns anos atrás, sem para tal serem ouvidas e contra-vontade, integradas no Parque Natural de Montesinho.

Transformando-lhes o quotidiano num verdadeiro inferno porque, entre outras coisas, lhes não é sequer permitido cortar livremente a lenha de que são donos para manter o fogo que lhes aquece o corpo durante o Inverno. Que na Braganzónia é rigoroso, faz doer as unhas e gelar os rios!

Agora, cada índio tem que [muito respeitosamente] solicitar aos Senhores do Parque o especial favor de uma autorização para cortar meia dúzia de paus que mal chegam para os gatos tirarem o frio do lombo!

Melhor fora que o tal Poder os abandonasse de vez à sua sorte para livremente poderem decidir o futuro!

04 abril, 2007

Páscoa


"I quando la última cisca de Febreiro se bai ampuntada pulas raças de sol de Márcio, zangúrria-se la calatriç de ls bielhos a las brigadas i ls uossos páran de le doler. Acubilha-se l lhume po riba de l Ambierno bielho, a guardar las brasas de Outubre inda çtante, mas yá naide assegura las risas de ls garotos que se scápan pulas jinelas de la scuola abiertas outra beç.

L sol sperta de l suonho de meses i, al spreguiçar-se, bolca l lhato de l berde que se strampalha por beigas i balhes, puntiado pul rugido de miles de quelores sumbradas a la suorte.

Lhuç! L’anchiente de lhuç acaba de secar las scarabanadas redadeiras, i l que reçuma nun ye auga mas la mai a sudar la ceçon cun que dar de quemer als filhos.

Zbolacéian fraldas de fuora pul termo i las mangas arregaçadas a çtapar manos ancalhadas que assegúran la rabiça préinhan la tierra de pormessas de tulha chena.

Las nuites ancuolhen-se an cuntriçones de anquemendaçones de las almas i ls dies ínchan acuquelhados cun l chilrar de ls paixaricos i l rugido de l’auga que cuorre de las fuontes. L uolmo más grande de la ribeira buolbe a tener ama – diç-lo l matracar de la duonha que se mistura cun l matracar de las tejeiras de poda an Molino de Bento.

Cada gromo ye ua jura de frol!

I quando la Quaresma se scapa, ambiocada nun xal negro i grimada cun l rugido de la Matraca ne ls caleijos de ls pobicos, las stebas çcúbren outra beç las cinco chagas an pormessas de redençon.

L Pai fai las pazes cun ls Homes.

I al treceiro die, L Filho que tamien fui home torna an milagres de Aleluias, ambuolto nun manto dourado de puolo de mimosa, i celebrado cun miles de repiquetes de campanicas queloridas stendidas por to ls canticos.
I senta-se cun ls homes a la fartura de las mesas, an quemunhones de panes i binos, i de risas i spranças, almiadas pul ramo de oulibeira anfeitado, que ls abençona de riba de l chupon.

I Abril da-le la risa para Maio, que há de ser Junho.

I ben ende muito nabego i l rechino de l sol."

Alfredo Cameirão

Outro belo texto em Mirandês, 'cedido' pelo meu amigo Alfredo Cameirão, que assim retrata o ambiente que em tempos não muito distantes rodeava esta quadra em terras de Miranda.

Boa Páscoa para todos.

2 comentários:

Anônimo disse...

Amiga cochinica,

Sos ua lhariega mi tremenda! Ye ua proua (un "privilégio" cumo dezis an Pertués) tener-te cumo amiga!

Ouxalá tengas ua buona Páscoa, chena de todo de l melhor, i uas buonas férias se fur causo disso!

Cumo se diç porqui, que Dius me mande a mi metade de l que you te deseio a ti!

Beijicos

Anônimo disse...

Tortulhas,

'Roubei-te' mais um texto. Espero que não te importes.

Boa Páscoa para ti também. Que tenhas tudo o que desejas, nem que seja só metade...

Um Xi de 'la cochinica'

[eu não estou, mas quase toda a gente que costuma andar por aqui está efectivamente de férias]

Retratos